Cem’ü-l Cem Makâmı, Tevhîd Mertebeleri’nin altıncısı, Beka mertebelerinin ise üçüncü ve son makâmıdır. Aynı zamanda bu makam Nüzul (İniş) Kavsi’nin de bitiş noktasıdır.

Bu makam Hakk ile Halk’ın, Vahdet ile Kesret’in buluşma yeridir ve Kemâlât buradan zuhur etmiştir. Bu makam sâhiplerinin tevhidi zevki: Hakk’ı müşahede ederken halkı görmekten ve halkı görürken Hakk’ı müşahede etmekten perdeli olmamaktır.

Bu makamda artık bu kişiden işleyen Hakk’tır. Daha önce Fena mertebelerini zevk eden kişinin Ef’âl, Sıfat ve Zat diye anılan üç elbiseden soyunarak bunları Hakk’a geri verdiğini söylemiştik.

Böylece çıplak kalan bu kişiye Beka mertebelerinde ise İlâhî Rahmet ile üç kat elbise giydirilir. Bu kişi Cem Makam’ında Hakk’ın Zat’ının, Hazretü-l Cem Makam’ında da Hakk’ın Sıfatları’nın elbiselerini giyinmişti. Bu son makam Cem’ü-l Cem’de de Hakk’ın ef’âlinin (fiillerinin) elbisesini giyer. Cem’ü-l Cem’e ulaşan kişi bir çok iyilik ve güzelliklere kavuşur ve artık onun nefsi bulanıklıktan kurtularak vizyonu netleşir, olgunlaşır, temkin sâhibi olur, daha da önemlisi özgürdür.

Cem’ü-l Cem Mertebesi, insanın yaratılış gâyesinin hedefi olan ve “Ve mâ halaktül cinne vel inse illâ liya’budûn”: Ben cinleri de, insanları da yalnızca bana kulluk etsinler diye yarattım (Zâriyat, 56) âyetinin de işâret ettiği gibi kulluk (ubûdiyet) mertebesidir.